19 اردیبهشت روز اسناد ملی و میراث مکتوب | همه چیز درباره اسناد ملی و میراث مکتوب

به مناسبت 19 اردیبهشت روز اسناد ملی و میراث مکتوب این مقاله ارزشمند را در مجله تالاب منتشر نموده ایم. برخی از اسناد قدیمی و میراث مکتوب به دلیل ارزش معنوی و فرهنگی که دارند بیشتر مورد توجه قرار می گیرند. اسناد ملی، درون مایه تاریخی و فرهنگی یک کشور را ثابت می کنند. همچنین نسخه اصلی این میراث به صورت مکتوب در موزه ها نگهداری می شود. از طریق این نوشته ها می توان داده ها و اطلاعات مفیدی را درباره زندگی افراد در گذشته به دست آورد.

یکی از راه های کسب اطلاعات بیشتر در مورد بیشینه تاریخی کشور، مطالعه چنین آثاری می باشد. ایران به عنوان یک کشور غنی و فرهیخته، غنی از چنین آثاری است. هم اکنون بیش از صدها هزار نسخه از میراث مکتوب و اسناد ملی مربوط به کشور تحت شرایط خاصی نگهداری می باشد. این نوشته های تاریخی ارزش های موجود در سال های گذشته را بیان می کنند.

نکاتی مهم درباره اسناد ملی و میراث مکتوب

همچنین به نوعی از گذشتگان برای آیندگان به ارث گذاشته شده است. در مورد همه چیز اسناد ملی و میراث مکتوب نمی توان به صراحت اظهار نظر کرد. درصد قابل توجهی از این اسناد هنوز کشف و قابل پیگیری نمی باشند‌. در سایه چنین اسنادی می توان بیشینه تاریخی غنی ایران را به همگان به شکلی متفاوت ثابت کرد. در مسیر احیای فرهنگ و هنر ایرانی دستیابی به چنین اسنادی برای کارشناسان فعال در این زمینه بسیار مفید و کارآمد خواهد بود.

تاریخچه روز اسناد ملی در ایران

متاسفانه در طول تاریخ به فرهنگ غنی ایرانی توجه خاصی نمی شد. در دهه های اخیر به دلیل اکتشافات جدید و همچنین ارتقاء ریشه های فرهنگی توجه به این آثار بسیار افزایش پیدا کرده است. هم اکنون روز اسناد ملی و میراث مکتوب، به عنوان یک بزرگداشت رسمی با نهایت تشریفات برگزار می شود. در سال ۱۳۸۹ پیشنهاد تعیین روز اسناد ملی و میراث مکتوب به دولت ارسال شد.

متاسفانه به دلیل شرایط موجود در جامعه کمتر فرد و مسئولی دغدغه تقویت پایه های فرهنگی جامعه را دارد. این پیشنهاد ابتدا توسط مجلس شورای اسلامی و سپس شورای نگهبان مورد بررسی قرار گرفت. در صحن علنی مجلس این پیشنهاد توانست؛ رضایت نمایندگان را کسب کند. پس از مدت زمان کوتاهی نامه نگاری های مربوط انجام گرفت. در نهایت پس از تایید و ثبت روز ۱۹ اردیبهشت به عنوان روز اسناد ملی و میراث مکتوب انتخاب شد.

البته در ابتدا به دولت پیشنهاد شده بود که روز ۱۴ شهریور مصادف با روز تولد ابوریحان بیرونی با عنوان روز اسناد ملی انتخاب شود. به دلیل شرایط موجود در نهایت مصوبه مربوط به این طرح، در سال ۱۳۹۰ تصویب و اجرا شد. هم اکنون این روز به صورت رسمی و قانونی در سالنامه ایرانی ثبت شده است.

نگاهی گذرا به کاربرد اسناد ملی و میراث مکتوب در طول تاریخ

در طول تاریخ افرادی مختلفی اقدام به نشر و تولید چنین آثار مکتوبی کرده است. این نوع از آثار ریشه های فرهیختگی و فرزانگی را بسیار تقویت کرده اند‌. همچنین اسناد ملی بیشتر به دلیل درون مایه متفاوت از جایگاه بسیار ویژه و ارزنده ای برخوردار هستند.

متاسفانه به دلیل پاره ای از مشکلات در دوران مختلف تاریخی بخشی از این اسناد به طور کلی نابود شده اند. همچنین مقداری از این اسناد توسط کشورهای دیگر غارت شده اند. از مهم ترین کاربردهای چنین اسناد و دست نوشته هایی می توان به شناسایی فرهنگ و تاریخ اشاره کرد.

همچنین امروزه برای شناسایی هویت و تاریخ هر کشوری از چنین اسنادی استفاده می شود. با در دست داشتن این اسناد می توان تمامی اطلاعات تاریخی مهم را اکتشاف کرد. در این میراث مکتوب ارزش های دینی، مالی و معنوی به ترتیب یادداشت شده اند.

تنها با مطالعه این آثار می توان به اعماق تاریخ سفر کرد. برای مطالعه و بررسی ارزش های فرهنگی، دینی و تاریخی بهترین راهکار بررسی اسناد ملی و میراث مکتوب می باشد. بر اساس جدیدترین داده های آماری به دست آمده، ایران کشوری فرهیخته می باشد. در تمامی اسناد هویت ملی ایرانی به شکلی متفاوت نگارش شده است.

چرا باید اسناد ملی و میراث مکتوب را حفظ کنیم؟

هر کشوری برای حفظ بیشینه تاریخی خود، مستلزم نگهداری از این آثار می باشد. به نوعی هویت مربوط به کشورها را از این طریق می توان شناسایی کرد. متاسفانه بسیاری از کشورهای در طول تاریخ به دلیل جنگ اسناد ملی خود را از دست داده اند. در ایران افراد بسیاری زیادی برای حفظ و نشر سراسری این آثار تلاش کرده اند. به نوعی میراث مکتوب هویت هر کشوری را رعایت می کنند. از میراث مکتوب به عنوان یک اثر تمام نما از هویت نیز می توان یاد کرد. از طریق این آثار می توان شرایط زندگی در گذشته را نیز مورد بحث و بررسی قرار داد.

همچنین این اسناد ملی شامل: مکاتبات سلطنتی، فرمان های صادر شده، معاهدات، گزارش های اقتصادی، گزارش های فرهنگی، مکاتبات خصوصی، پیمان های ثبت شده و صدها عنوان دیگر می باشد. بخش قابل توجهی از تاریخ ایران را از طریق این آثار می توان احیا و مورد بررسی قرار دارد.

همچنین ۹۰ درصد کارشناسان از طریق میراث مکتوب به اطلاعات تکمیلی در حوزه تاریخ دست پیدا کرده اند. اسناد ملی در پژوهش های تاریخی یا صو و تکمیلی مورد بحث و بررسی قرار می گیرند. بسیاری از افراد در دهه های گذشته میزان تاثیر و قدرت اسناد ملی و میراث مکتوب را نادیده می گرفتند.

در صورتی که قدرت ماورایی این آثار در نشر فرهنگ و تاریخ ایرانی غیر قابل وصف است. دشواری های مربوط به پژوهش های تاریخی را به کمک چنین آثاری می توان سهل و آسان کرد.

محل نگهداری از آرشیو اسناد ملی و میراث مکتوب

اسناد ملی و میراث مکتوب، به صورت رسمی بخشی از بیشینه تاریخی این کشور به شمار می آیند. از طریق این دست نوشته های ارزشمند پرده برداری از تاریخ برای هر پژوهشگری راحت و آسان خواهد بود. برخی از پادشاهان ایرانی از جایی که حساسیت و اهمیت این موضوع را درک می کردند؛ نسخه رسمی اسناد را به صورت آرشیو در محل خاصی نگهداری می کردند.

نسخه اصلی و مکتوب بسیاری از آثار مهم تاریخی همچنان موجود می باشد. به نوعی هدف از نگهداری این آثار حفظ فرهنگ و تاریخ ایران است. بسیاری از کشورهای نوظهور به دلیل شرایط موجود از چنین بیشینه تاریخی محروم هستند.

سازماندهی و نگهداری بهتر از این آثار می تواند در پژوهش های مختلف باعث صرفه جویی در عنصر وقت شود. به نوعی آرشیو اطلاعات باید به صورت طبقه بندی شده و منظم باشد. این آثار به عنوان برگی از تاریخ اطلاعات مربوط را در اختیار فرد قرار می دهند. اسناد ملی و میراث مکتوب بسیار ارزشمندی از دوران صفویه باقی مانده است.

آرشیو اصلی مربوط به این اسناد به صورت رسمی در موزه نگهداری می شود. از دیدگاه دولت و ملت، این مکان امن به حفظ و نشر ارزش های تاریخی و ایرانی بسیار امن و مطمئن است.

اسناد ملی و میراث مکتوب در دوران صفویه

هویت و همچنین ریشه های فرهنگی هر کشوری، فقط از طریق اسناد ملی و میراث مکتوب قابل شناسایی است. علاوه بر دوره صفویه، در دوره قاجار خصوصا در زمان فتحعلی شاه قاجار نیز اسناد ملی و میراث مکتوب بسیار زیادی ارائه شده اند. این آثار تمامی آن چیزی را که یک پژوهشگر جهت بررسی و تحقیق احتیاج دارد؛ را دارا هستند.

همچنین این آثار فرهنگ ها و تحولات مربوط به تاریخ را در اختیار فرد قرار می دهند. به نوعی فرمان ها و قراردادهای عقد شده در دوران های مختلف تاریخی در چنین میراث مکتوبی نگارش شده اند. از آن جایی که این آثار از ارزش فوق العاده بالایی برخوردار هستند.

وز خاصی را برای یادبود این آثار در نظر گرفته شده است. در روز اسناد ملی و میراث مکتوب، جشنواره های مختلفی برگزار می شود. همچنین در این روز پژوهش های اخیر در مورد اسناد مورد بررسی قرار می گیرد. ۱۹ اردیبهشت هر سال به رسم یادبود به عنوان روز اسناد ملی و میراث مکتوب می باشد.

این تاریخ مصادف با روز بزرگداشت شیخ کلینی است. همچنین پس از ایجاد چنین روزی در تقویم با دقت بیشتری از این آثار نگهداری شد. به نوعی ریشه های قوی فرهنگ پارسی را ایران مدیون چنین آثاری می باشد. در این روز قدرت اعجاب انگیز و میزان ارزشمندی این آثار به مسئولین و مردم یادآوری می شود. با استفاده از اطلاعات چنین آثاری می توان به عمق تاریخ نفوذ پیدا کرد.

بررسی چیستی اسناد ملی و میراث مکتوب

عوامل مختلفی می توانند به صورت مستقیم و غیر مستقیم میزان ارزشمندی اسناد ملی و میراث مکتوب را افزایش دهند. به طور کلی آثار قدیمی و با سر منشاء دولتی از ارزش والایی برخوردار هستند. از طریق این آثار ریشه ارزش ها، هویت ملی، فرهنگ و تحولات تاریخی را می توان مورد بررسی قرار داد. نسخه اصلی اسناد ملی و میراث مکتوب، حاوی دست نوشته های شاهنشاهی و امضا و مهر پادشاه وقت می باشد.

همچنین بسیاری از آثار قدیمی روی لوح های گلی و خشتی نگارش شده است. متاسفانه در دوران حمله مغول ها به ایران، بخش قابل توجهی از این آثار از بین رفتند. همچنین بسیاری از آثار مربوط به دوران قاجار و صفویه، از ارزش بسیار والایی برخوردار هستند.

در چنین آثاری می توان قراردادهای منعقد شده قدیمی را نیز مشاهده کرد. هدف از ضبط و نگهداری از این آثار، ترویج فرهنگ ایرانی در بین مردم می باشد. به عنوان مثال از اسناد ملی مهم ایرانی می توان به قرارداد ترکمن چای اشاره کرد. متاسفانه بندهای مختلف این قرارداد ضررهای بسیار زیادی را به ایران تحمیل کرد. این سند با عنوان میراث مکتوب که حاوی اطلاعات مهمی است؛ با نهایت دقت حفظ و نگهداری می شود.

روز اسناد ملی و میراث مکتوب در جهان

علاوه بر ایران بسیاری از کشورهای منطقه نیز اسناد ملی و میراث مکتوب را با نهایت دقت به صورت آرشیو نگهداری می کنند. به نوعی چنین اسنادی از دیدگاه تمامی افراد مهم می باشد. در سراسر جهان یک آرشیو از نسخه اصلی تمامی اسناد و میراث مکتوب در موزه ها نگهداری می شود. خصوصا کشورهایی که فرهنگ بسیار غنی دارند؛ بیشتر به این نکته توجه می کنند.

روز ۱۹ اردیبهشت به عنوان روز بزرگداشت اسناد ملی و میراث مکتوب شناخته شده است. در چنین روزی در اکثر کشورهای دنیا آرشیو اسناد ملی قدیمی مورد بحث و بررسی قرار می گیرند. هم اکنون اعضای سازمان شورای جهانی آرشیو تلاش می کنند که بیشتر چنین آثاری را حفظ و نشر دهند. به دلیل اهمیت فوق العاده بالایی چنین آثاری شورای جهانی آرشیو یا همان اسناد ملی و میراث مکتوب با نهایت جدیت فعالیت خود را دنبال می کند.

این شورای جهانی از سراسر دنیا نمایندگان خود را تعیین کرده و بر طبق برنامه ای خاص برنامه های خود را اجرا می کند. هدف از ایجاد چنین بستری، ایجاد بستری امن جهت تبادل و گفت و گو با دیگر اعضا می باشد. پس از ایجاد چنین شرایطی تمامی اعضا امکان بهره مندی از نظرات و پیشنهادات سازنده یکدیگر را خواهند داشت. بسیاری از کشورهای شناخته شده در جهان، عضو این شورای جهانی معتبر و یکپارچه هستند.

هدف از نگهداری و حفظ اسناد ملی و میراث مکتوب چیست؟

این آثار با اهداف از پیش تعیین شده ای؛ حفط و نگهداری می شوند. به نوعی برای دگرگون سازی شرایطی تاریخی موجود در هر کشوری، حفظ این آثار به عنوان یک رکن اساسی به شمار می آید. در سایه نگهداری از این آثار، موهبتی بزرگ در حق آیندگان این مملکت خواهید کرد.

آرشیو و نسخه اصلی این اسناد، تحت هر شرایطی باید حفظ شود. ارزش هر یک از این اسناد بر حسب موضوعات مندرج شده متفاوت می باشد. اصلی ترین هدف از نگهداری این آثار ترویج ارزش های مربوط به یک کشور است. از دیگر هدف های مهم نگهداری از اسناد ملی می توان به خروجی فرهنگ ایرانی اصیل اشاره کرد. برای شناسایی پایه های تاریخی، تنها راهکار حفظ اسناد ملی و میراث مکتوب می باشد.

تحت چنین شرایطی ابعاد جدیدی از تاریخ را در دل تمدن ایرانی می توان شناسایی کرد. متاسفانه درصد قابل توجهی از کشورهای هموار، به دلیل عدم توجه به این موضوع بسیاری از آثار خود را از دست داده اند. برای قدم برداشتن در مسیر حفظ و ارتقاء تمدن ملی، حفظ و نگهداری از این آثار یکی از اهداف اصلی هر ایرانی باید باشد. در نهایت در سایه حفظ این آثار شانس بهره مندی از فرهنگ و هنر ایرانی را خواهید داشت.