۱۰ فیلم جذاب در مورد بحران موشکی کوبا؛ از Thirteen Days تا The Missiles of October

از بحران موشکی کوبا در اکتبر ۱۹۶۲ به عنوان یکی از بزرگ ترین بحران های امنیتی در تاریخ یاد می شود. این بحران پس از آن آغاز شد که نیکیتا خروشچف، نخست وزیر وقت اتحاد جماهیر شوروی پایگاه های تسلیحات هسته ای را در کوبا راه اندازی کرد.  بدیهی است که پنتاگون از این اقدام راضی نبود زیرا موشک های این پایگاه ها قادر بودند در عرض چند دقیقه پس از پرتاب، به خاک اصلی آمریکا اصابت کنند.  این اقدام تهاجمی شوروی به تلافی استقرار موشک های بالستیک آمریکا در ترکیه و ایتالیا – که بسیار به روسیه نزدیک بودند – انجام شد.  و این واقعیت که فیدل کاسترو روابط خوبی با آمریکا نداشت، همه چیز را برای استقرار سامانه های موشکی هسته ای شوروی در کوبا بسیار آسان کرد.

خوشبختانه، دیپلماسی پیروز شد و اتحاد جماهیر شوروی موافقت کرد تا زمانی که آمریکا پایگاه های هسته ای خود در اروپا را تعطیل کند، موشک های خود را از کوبا خارج نماید.  در سال های بعد، این رویداد بزرگ در فیلم های متعددی در مقیاس های مختلف به تصویر کشیده شد.  برخی تنها آن را به عنوان پس زمینه ای برای روایت های متفاوت در نظر گرفتند، در حالی که برخی دیگر کاملاً روی بحران موشکی کوبا تمرکز داشتند. برخی از فیلم ها نیز اطلاعات اندکی ارائه می دهند که اغلب به نفع داستان بزرگ تر نادیده گرفته می شد. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ۱۰ فیلم جذاب در مورد بحران موشکی کوبا آشنا کنیم.

۱۰- Thirteen Days (2000)

سیزده روز بسیار دقیق است زیرا بر اساس اسناد واقعی و همچنین کتاب غیرداستانی و مستندِ برنده جایزه ارنست آر می به نام نوارهای کندی: درون کاخ سفید در جریان بحران موشکی کوبا ساخته شده است.  این فیلم یک درگیری بی پایان دیدگاه ها بین ستاد مشترک ارتش آمریکا (که طرفدار حمله کوبا است) و دو دوست صلح طلب متشکل از مشاور رئیس جمهور، کنت اودانل، و وزیر دفاع، رابرت مک نامارا است. بنابراین مخاطب با استدلال های قوی از هر دو طرف آشنا می شود؛ جایی که جنگ طلبان استدلال می کنند که آمریکا باید قدرت خود را نشان دهد و وزیر دفاع از این می ترسد که هر نوع تجاوزی ممکن است به جنگ هسته ای در مقیاس جهانی منجر شود.

فیلم راجر دانلدسون ممکن است بسیار یکطرفه باشد (فیلم هیچ صحنه ای از مسکو یا هاوانا را نشان نمی دهد)، اما از نظر اطلاع رسانی درست در این موضوع بسیار برجسته است.  به عنوان مثال، افشای اینکه هیچ خط ارتباطی مستقیمی بین خروشچف و کندی وجود نداشته، برای هر کسی که فیلم را تماشا کند، غافلگیر کننده خواهد بود.  نخست وزیر شوروی مجبور شد از طریق رادیو مسکو برای همتای آمریکایی خود پیام بفرستد.  در مورد بازی ها، کوین کاستنر جذابیت و اشتیاق همیشگی خود را در نقش اصلی ارائه می دهد، اما بروس گرینوود و استیون کالپ در نقش جان اف. کندی و رابرت اف. کندی، بیشترین توجه را به خود جلب می کنند.

۹- Matinee (1993)

در ماتینی، کارگردان جو دانته با ساخت یک داستان بامزه از یک فضای سیاسی نسبتاً پرتنش، بسیار خوب عمل می کند.  مدت کوتاهی پس از اینکه رئیس جمهور کندی اعلام کرد که نیروی دریایی آمریکا خط ساحلی کوبا را مسدود کرده است تا از ورود محموله های هسته ای شوروی جلوگیری کند، یک کارگردان فیلم های درجه دوم تصمیم می گیرد فیلم ترسناک خود را در یک شهر کوچک اکران کند. پسر یک افسر نیروی دریایی و دوستش به تماشای فیلم می روند، اما اتفاقات عجیبی رخ می دهد.

این فیلم پر است از لحظه های خنده دار بی پایانی که حول محور کارگردان و پسر می چرخد، اما در قلب خود، Matinee  داستان زیبایی در مورد خانواده ای است که تلاش می کند با ترس از دست دادن نان آور خود کنار بیاید. پسر همچنان نگران است که پدرش (که اکنون به کوبا فرستاده شده تا بخشی از محاصره دریایی باشد)، ممکن است با رسیدن ناوگان شوروی کشته شود، و مادرش نیز همین طور  خوشبختانه به لطف مذاکرات موفق، خطر جنگ هسته ای کاهش می یابد.

۸- The Courier (2021)

جایی در فهرست فیلم های درام کم تر شناخته شده بندیکت کامبربچ، درام جاسوسی The Courier قرار دارد که در آن وی نقش گرویل وین، تاجر انگلیسی را بازی می کند که توسط سرویس امنیتی بریتانیا برای ملاقات با یک منبع روسی  که اطلاعات هسته ای مهمی دارد، استخدام شده است . منبع مذکور یک جاسوس سرویس امنیتی شوروی است که از رهبری این کشور سرخورده شده است.  بنابراین، او احساس می کند که مجبور به ارائه اطلاعاتی است که ممکن است به پایان دادن به بحران موشکی کوبا کمک کند.

The Courier با نشان دادن این نکته که بهترین سازمان های جاسوسی برای اطمینان از اینکه هیچ مشکلی پیش نمی آید، دست به چه کارهای هولناک و عجیبی می زنند، مخاطب را غافلگیر می کند. اگر چه مامور سرویس امنیتی روسیه قصد ارتباط گرفتن با سیا را دارد، اما این وظیفه به MI۶ محول می شود که تصمیم می گیرد برای ان ماموریت از یک شهروند عادی به جای یکی از جاسوسان خود استفاده کند.  علاوه بر این، فیلم بسیار واقع گرایانه به نظر می رسد زیرا هیچ نوع اکشن جیمز باندی یا اتان هانتی در آن وجود ندارد.  تنها کاری که شخصیت ها انجام می دهند صحبت کردن و برنامه ریزی است.  متاسفانه همه چیز هم برای وین و هم برای فراری شوروی بسیار بد تمام می شود.

۷- The Coldest Game (2019)

با آشکار شدن بحران موشکی کوبا، ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی به شیوه های دیگری شاخ به شاخ می شدند. فیلم لهستانی سردترین بازی مخاطبان خود را به ورشو می برد، جایی که قرار است بزودی یک مسابقه بین المللی شطرنج  بین دو کشور برگزار شود.  پروفسور جاشوا مانسکی به عنوان برای نمایندگی آمریکا در این مسابقه استخدام می شود، اما این تنها وظیفه او نخواهد بود. دولت همچنین به او نیاز دارد تا اطلاعات مهمی درباره موشک های شوروی به دست آورد.

سرد ترین بازی به خوبی درماندگی هر دو ملت را در طول بحران موشکی کوبا نشان می دهد.  هر حرکت کوچکی عواقب بزرگی در پی خواهد داشت و برای افرادی که دستورها را می دهند، مهم نیست که از کدام ابزارها استفاده شود.  همان طور که انتظار می رود، این وظیفه دوگانه، دانشمندی را که نه تنها سال ها پیش بازی شطرنج را کنار گذاشته ، بلکه به اعتیاد به الکل نیز دچار شده، به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. حتی بدتر از آن این که ممکن است یک جاسوس و نفوذی نیز وجود داشته باشد که کل عملیات را خراب کند.  به طور کلی، بیل پولمن کار فوق العاده ای در انتقال حس ناامیدی ها و اضطراب استاد شطرنج آمریکایی انجام می دهد. پیچ و خم هایی غیرمنتظره نیز در داستان وجود دارد و پایان داستان حتی از هر اتفاق دیگری که پیش تر رخ داده بود، تامل برانگیزتر است.

۶- X-Men: First Class (2011)

اکثر رویدادهای مارول کاملاً تخیلی و منحصر به فرد هستند اما در فیلم مردان ایکس: درجه یک، کارگردان متیو وان تصمیم گرفت از بحران موشکی کوبا برای پیشبرد روایت داستان خود استفاده کند.  در این فیلم که در سال ۱۹۶۲ روایت می شود، پروفسور ایکس و تیمش پس از اینکه دانشمند سابق نازی، سباستین شاو، روس ها را راضی می کند تا با استقرار موشک در کوبا آمریکا را تحریک کنند، در تلاش برای نجات جهان هستند.

این فیلم به وضوح با تاریخ بازی می کند، اما تماشای جهش یافته ها (به جای سیاستمداران و ماموران سیا) در تلاش برای جلوگیری از جنگ هسته ای، لذت بخش است.  این فیلم و بحث جنگ سرد در آن ادای احترامی واضح به موضوعات کمیک های اولیه مارول است، جایی که امثال کاپیتان آمریکا و نامور با مقابله با نیروهای نازی به نجات آمریکا ادامه دادند . و با توجه به استقبال خوب منتقدان از فیلم، توصیه می شود که  دنیای سینمایی مارول دوباره چنین مسیری را در پیش بگیرد.

۵- Topaz (1969)

توپاز یکی از بهترین آثار آلفرد هیچکاک محسوب نمی شود. به هر حال، این فیلم زمانی ساخته شد که قدرت این کارگردان افسانه ای رو به افول بود.  با این حال، این فیلم روایت نیمه تخیلی جذابی از چگونگی کشف برنامه های اتحاد جماهیر شوروی ارائه می دهد . این فیلم جاسوسی به جای تمرکز صرف بر آمریکا، به طور گسترده ای نشان می دهد که شبکه جاسوسی شوروی در سراسر جهان تا چه حد عمیق بوده است.

هیچکاک به ماجرای مشهور رابطه سافایر اشاره می کند که چندین جاسوس روسیه را در داخل دولت فرانسه افشا کرد . علاوه بر این، او با جزییات فراوان به چگونگی به دست آوردن شواهدی از استقرار موشک های هسته ای شوروی در کوبا می پردازد.  در طول این روند، انواع ماموریت های جاسوسی پر خطر مانند عکس برداری از اسناد مهم در هاوانا و فرار از یک آژانس اطلاعاتی به آژانسی دیگر وجود دارد.  به شیوه فیلم های کلاسیک هیچکاک، تعلیق تا پایان داستان حفظ می شود.

۴- Blast from the Past (1999)

فیلم Blast from the Past ساخته هیو ویلسون هم یکی دیگر از فیلم هایی است که نگاهی طنزآمیز به بحران موشکی کوبا دارد. در این فیلم، کالوین وبر، دانشمند آمریکایی تصمیم می گیرد برای حفاظت از خانواده اش در برابر حمله هسته ای، پناهگاهی در حیاط پشتی خانه اش بسازد زیرا معتقد است تنش ها بین ابالات متحده و شوروی بر سر بحران موشکی کوبا به جنگی تمام عیار منجر خواهد شد.  هنگامی که یک هواپیما به طور تصادفی در خانه اش سقوط می کند، کالوین تصور می کند که جنگ آغاز شده است، بنابراین خود و خانواده اش را در پناهگاه زندانی می کند، جایی که آن ها ۳۵ سال در آنجا می مانند.

جذابیت و کمدی واقعی داستان زمانی آغاز می شود که پناهگاه در نهایت در سال ۱۹۹۷ باز می شود. خانواده وبر تلاش می کند تا خود را با دنیای مدرن وفق دهد، که منجر به لحظات خنده دار زیادی می شود.  به طور کلی، هیو ویلسون به خوبی نشان می دهد که چگونه پارانویا در زمان درگیری می تواند بر افراد تاثیر بگذارد تا حتی زمانی که لازم نیست، اقدامات جدی و رادیکال انجام دهند.  علاوه بر این، برندان فریزر به عنوان پسر منطقی این دانشمند، آدام، یک بازی به یادماندنی از خود ارائه می دهد.

۳- The Missiles of October (1974)

ویلیام جوزف دوین یکی از معدود بازیگرانی است که هم نقش یک رئیس جمهور واقعی و هم نقش یک رئیس جمهور خیالی آمریکا را بازی کرده است.  طرفداران تلویزیون او را به عنوان رئیس جمهور جیمز هلر در سریال ۲۴ می شناسند، اما در دهه ۷۰ او نقش جان اف. کندی را در یکی از جذاب ترین فیلم ها درباره بن بست شوروی و آمریکا در ماجرای بحران موشکی کوبا بازی می کند. موشک های ماه اکتبر مانند فیلم سیزده روز حول تلاش های دیپلماتیک برای پایان دادن به تنش بین دو کشور در این برهه متمرکز است.  با این حال، رویدادها بیشتر از دیدگاه کندی نشان داده می شوند.

این فیلم علاوه بر پوشش گسترده حوادث، احتمالاً برای طرفداران جناح غربی ( The West Wing) نیز جذاب خواهد بود زیرا تعداد زیادی از سیاستمداران و دیپلمات های دو طرف را در خود جای داده و دیدگاه های آن ها را در رابطه با این وضعیت پرتنش نشان می دهد.  سناتورها، نمایندگان کنگره، وزرای خارجه و مشاوران مطبوعاتی از جمله این افراد هستند.  مارتین شین که در درام سیاسی شبکه ان بی سی نقش رئیس جمهور بارتلت را بازی می کند، در اینجا در نقش رابرت اف. کندی ظاهر می شود.

۲- Dear Eleanor (2016)

النور عزیز به عنوان یکی از بهترین فیلم های سفر جاده ای شناخته می شود چرا که تصاویرگرفته شده زیبایی از درون خودرو، لحظات سرگرم کننده زیاد و مناظری جذاب دارد.  با این حال، شخصیت های اصلی – ایزابل و لیانا – کمی مشکل اولویت بندی دارند، زیرا هدف آن ها از سفر به سراسر آمریکا، رفتن نزد بانوی اول سابق ایالات متحده، النور روزولت است که به شدت او را ستایش می کنند.

این واقعیت که آن ها تصمیم می گیرند در اوج بحران موشکی کوبا به این ماموریت بروند، بسیار غیرمنتظره است.  هر چیزی ممکن است اشتباه پیش برود.  تصمیم آن ها برای جستجوی یک چهره سیاسی که هیچ ارتباطی با درگیری های کنونی ندارد، حتی عجیب تر نیز هست. اما از آنجایی که آن ها در ذات خود انسان های سرکشی هستند، به حرکت خود ادامه می دهند که منجر به لحظات سرگرم کننده زیادی می شود. سینمادوستان همچنین متوجه شباهت هایی بین النور عزیز و فیلم تلما و لوییز ساخته ریدلی اسکات خواهند شد، هر چند که دومی پر اکشن تر است.

۱- Memories of Underdevelopment (1968)

خاطرات توسعه نیافتگی ارزش نگاه کردن را دارد زیرا این فیلم یک محصول نادر سینمای کوبا است . این فیلم براساس رمان Memorias del Subdesarrollo نوشته ادموندو دسنوس ساخته شده و داستان آن درباره نویسنده ای است که تصمیم می گیرد پس از حمله به خلیج خوک ها در کوبا بماند، نه اینکه مانند اکثر مردم به میامی فرار کند.  متاسفانه، تصمیم او برای ماندن منجر به گرفتار شدن در رسوایی ها و مواجهه با چالش های بیشتری می شود که ریشه در وضعیت اقتصادی وخیم کشور دارد.

این فیلم که در سال های ۱۹۶۱ و ۱۹۶۲ روایت می شود، از طریق روایت شخصیت اصلی داستان بسیار ملموس تر می شود . این حس وجود دارد که همه رویدادها در زهن او و در منبع خاطراتش اتفاق می افتند، و بنابراین قالب غیر خطی به خود می گیرند (همان اتفاقی که وقتی فرد چیزی را به یاد می آورد رخ می دهد). از همه مهم تر، بحران موشکی کوبا از نگاه او و مردم هاوانا به جای سیاستمداران و ماموران روایت می شود که جذابیت و واقعیت گرایی خاصی به فیلم می بخشد.