حسینیه بزرگ و کوچک زواره

حسینیه بزرگ و کوچک زواره دو حسینیه تاریخی منحصر به فرد است. هر دو حسینیه دارای دو قسمت سرباز و سرپوشیده است. علاوه بر دو حسینیه تاریخی، شهر زواره دارای بیش از ۲۰ حسینیه دیگر است که این شهر را به شهر تکایا و حسینیه ‌ها در ایران شهرت بخشیده است.

حسینیه بزرگ زواره

حسینیه بزرگ زواره در انتهای بازار قدیمی این شهر قرار دارد. از دو بخش سرباز و سرپوشیده تشکیل شده و هر دو قسمت در جوار هم هستند. بنای حسینیه بزرگ در ابتدا در یک طبقه و از خشت خام و گل ساخته شده است. که در دوران قاجار یک طبقه به آن اضافه شده و نمای آنرا آجرکاری کرده‌ اند. حسینیه سرباز که از قدمت بیشتری برخوردار است. بنای فیزیکی آن به صورت یک صحن که با چهار ضلع محصور است .در وسط صحن آن سکویی هشت ضلعی ساخته شده و قسمت زیرین آن خالی است که در گذشته از آن به عنوان آب انبار استفاده می شده است. فضای داخل صحن با ۲۸ رواق و غرفه شکل گرفته است.

حسینیه سرباز از نظر قدمت به دوران صفوی می ‌رسد. این حسینیه در ابتدا به صورت یک طبقه ‌ای از رواق‌ ها در چهار ضلع آن بوده که جداری از خشت و گل داشته است. قسمت‌ هایی از حسینیه سرباز بزرگ زواره طی یک قرن گذشته در چند نوبت مرمت و بازسازی شده است. از جمله عوامل تخریب آن در مسیر راه شهری قرار گرفتن حسینیه است. که همواره وسایل موتوری و ماشینی از داخل آن عبور می‌ کنند. در سال ۱۳۵۶ هجری شمسی ضلع شمالی حسینیه سرباز بر اثر رانش زمین تخریب شد. با همت استادانی چون مرحوم سید عباس زمانی و مرحوم سید حسن محسن دخت این قسمت ساختمان از کف دوباره بازسازی شد.

در دهه نود نیز تعمیراتی در این بنا صورت گرفته است. این مکان در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۰۵۳ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در زواره، محله میدان بزرگ، جنب امامزاده یحیی و مسجد کرسی واقع شده است.

حسینیه کوچک زواره

حسینیه کوچک زواره نیز از آثار تاریخی به جا مانده از قرن یازده هجری است. این حسینیه ابتدا به صورت سرپوشیده بود ولی بعد یك قسمت رو باز نیز برای تابستان ساخته شد. حسینیه کوچک زواره در محله میدان کوچک زواره واقع شده است. این اثر تاریخی به جا مانده از دوره صفوی در ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ به شماره ۹۰۵۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در یك ضلع حسینیه ها صُفه ای مخصوص به عنوان صُفه نخل تعبیه شده است. در محرم و صفر این دو مكان محل تجمع هیات های مذهبی و همچنین مراسم تعزیه و روضه خوانی است.

قرار گرفتن حسینیه‌ های کوچک سرباز در کنار حسینیه‌ های سرپوشیده سبک جدیدی در معماری بناهای مذهبی و اسلامی به وجود آورده است. این دو بنا به‌ صورت مربع با یک تخت در وسط جهت تعزیه خوانی ساخته شده است . در اطراف هر چهار بنا طاقچه ‌های بزرگی به ارتفاع یک متر از سطح زمین برای نشستن مردم احداث شده است.