سود پرک، راز قدرت پاک‌کنندگی شوینده‌ها
آیا تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که چرا برخی از شوینده‌ها به‌راحتی لکه‌های سخت و چربی‌ها را از بین می‌برند؟ راز این قدرت پاک‌کنندگی در ترکیبات شیمیایی آن‌ها نهفته است. یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین این ترکیبات، سود پرک است. ما در طول روز بارها در بخش‌های مختلف زندگی و صنعت از این ماده استفاده می‌کنیم؛ اما سود پرک یا کاستیک سودا چیست و چه‌طور در صنایع تولیدکننده مواد شوینده استفاده می‌شود؟ در این مقاله به بررسی نقش سود پرک در فرمولاسیون مواد شوینده و دلایل استفاده گسترده از آن می‌پردازیم پس در ادامه با ما همراه باشید.
سود پرک چیست؟
سود پرک یا هیدروکسید سدیم (NaOH) یک ترکیب شیمیایی قلیایی و بسیار خورنده است. این ماده به‌صورت جامد سفیدرنگ یا پولک‌هایی با حلالیت بسیار بالا در آب یافت می‌شود. سود پرک به دلیل خواص قلیایی قوی خود، کاربردهای بسیار متنوعی در صنایع مختلف از جمله صنعت تولید مواد شوینده دارد.
برخی صنایع مانند صنایع غذایی نیاز به استفاده از سود پرک با درصد خلوص بالا دارند و در برخی دیگر همچون صنایع تولید صابون، درصدهای پایین‌تر سود پرک نیز می‌تواند نقش خود را به‌خوبی ایفا کند به همین دلیل سود پرک با درصد خلوص مختلف در بازار موجود است. اما به‌صورت کلی سود پرک با گرید ON و درصد خلوص بالا، قیمت بیشتری نسبت به سود پرک با گرید OFF و درصدهای خلوص پایین‌تر دارد.
چرا از سود پرک در مواد شوینده استفاده می‌شود؟
قدرت چربی‌زدایی بالا
سود پرک به دلیل خاصیت قلیایی قوی خود، توانایی بالایی در شکستن پیوندهای چربی‌ها و روغن‌ها دارد. این ویژگی باعث می‌شود که سود پرک بتواند به‌راحتی انواع لکه‌های روغنی و چربی را از روی سطوح مختلف پاک کند. از طرفی سود پرک با چربی‌ها واکنش شیمیایی ایجاد می‌کند و از این واکنش صابون تولید می‌شود. صابون‌ها به دلیل خاصیت امولسیفایری خود، چربی‌ها را در آب حل کرده و از سطوح جدا می‌کنند.
تنظیم Ph
سود پرک یک باز قوی است و می‌تواند pH محلول را افزایش دهد. این خاصیت، به‌ویژه در تولید شوینده‌های قلیایی، برای تنظیم pH و افزایش قدرت پاک‌کنندگی آن‌ها بسیار مهم است و محیط قلیایی ایجاد شده توسط سود پرک، به شکستن پیوندهای شیمیایی آلودگی‌ها کمک می‌کند.
حلالیت مواد آلی
سود پرک می‌تواند بسیاری از مواد آلی را در خود حل کند. این خاصیت باعث می‌شود که سود پرک بتواند انواع آلودگی‌ها از جمله لکه‌های رنگی و پروتئینی را از روی سطوح مختلف پاک کند و نقش مفیدی در کیفیت شوینده‌ها و پاک‌کننده‌های شیمیایی داشته باشد.
قیمت مناسب
سود پرک یکی از مواد شیمیایی ارزان و در دسترس است که این امر، استفاده از آن را در تولید مواد شوینده اقتصادی می‌سازد به‌ویژه استفاده از سود پرک با گرید off که از سود پرک خالص نیز ارزان‌تر است و در صنایع شیمیایی استفاده می‌شود. اگر شما هم نیاز به خرید سود پرک دارید، توصیه می‌کنیم برای خرید به‌صورت عمده و یا جزئی از برندهای معتبر و استاندارد این ماده شیمیایی را خریداری کنید تا از خلوص و قیمت آن مطمئن باشید.
مکانیسم عملکرد سود پرک در شوینده‌ها
هنگامی که یک شوینده حاوی سود پرک با آلودگی تماس پیدا می‌کند، مراحل زیر رخ می‌دهد:
- حل شدن سود پرک در آب: سود پرک در آب حل شده و یک محلول قلیایی قوی ایجاد می‌کند.
- شکستن پیوندهای چربی: یون‌های هیدروکسید (OH-) موجود در محلول سود پرک، با مولکول‌های چربی واکنش داده و پیوندهای آن‌ها را می‌شکنند.
- تشکیل صابون: اسیدهای چرب آزاد شده از چربی‌ها با یون‌های سدیم (Na+) واکنش داده و صابون تشکیل می‌دهند.
- امولسیون شدن چربی‌ها: مولکول‌های صابون، چربی‌ها را احاطه کرده و آن‌ها را به ذرات بسیار ریز تبدیل می‌کنند. این ذرات ریز، به دلیل اینکه توسط آب احاطه شده‌اند، به‌راحتی از سطح جدا شده و در آب معلق می‌مانند.
- شستشو و آبکشی: در مرحله شستشو، ذرات چربی و آلودگی همراه با آب از سطح جدا شده و در مرحله آبکشی از سطح شسته می‌شوند.
کاربردهای سود پرک در تولید مواد شوینده
سود پرک یا سود سوزآور در تولید انواع مختلف مواد شوینده از جمله:
شوینده‌های لباسشویی
برای ازبین‌بردن لکه‌های سخت روغنی، چربی‌ها و پروتئین‌ها از این ماده استفاده می‌شود. سود پرک در تولید پودر لباسشویی برای ازبین‌بردن لکه‌ها، تنظیم pH و افزایش قدرت پاک‌کنندگی نقش مهمی دارد.
شوینده‌های ظرف‌شویی
سود پرک در فرمولاسیون مایع ظرف‌شویی برای ازبین‌بردن چربی‌های چسبیده به ظروف، باقی‌مانده غذا و افزایش قدرت پاک کنندگی استفاده می‌شود.
شوینده‌های صنعتی
برای تمیزکردن سطوح صنعتی و تجهیزات از ماده قدرتمند و پرکاربردی مانند سود پرک و کاستیک سودا استفاده می‌شود.
تولید صابون‌ها با سود پرک
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، یکی از مهم‌ترین کاربردهای سود پرک در تولید صابون است. در فرایند صابون‌سازی، سود پرک با چربی‌ها واکنش داده و اسیدهای چرب را آزاد می‌کند. این اسیدهای چرب سپس با سدیم موجود در سود پرک ترکیب شده و صابون تشکیل می‌دهند.
ملاحظات ایمنی در استفاده از سود پرک
سود پرک یک ماده شیمیایی خطرناک است و در صورت تماس با پوست، چشم یا دستگاه تنفسی می‌تواند باعث سوختگی و آسیب‌های جدی شود؛ بنابراین در هنگام کار با سود پرک باید نکات ایمنی زیر را رعایت کرد:
- استفاده از دستکش، عینک ایمنی و ماسک
- نگهداری سود پرک در ظروف در بسته و در مکانی خنک و خشک
- جلوگیری از تماس سود پرک با آب و اسیدها
- در صورت تماس با پوست یا چشم، بلافاصله با آب فراوان شسته و به پزشک مراجعه کنید.
سخن پایانی
سود پرک به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ترکیبات شیمیایی در صنعت تولید مواد شوینده، نقش بسیار مهمی در افزایش قدرت پاک‌کنندگی این محصولات دارد. با درک مکانیسم عملکرد سود پرک و رعایت نکات ایمنی، می‌توان از این ماده به‌صورت ایمن و مؤثر در صنایع مختلف از جمله صنایع تولیدکننده مواد شوینده استفاده کرد.
ما در این مقاله به‌صورت کلی در خصوص ویژگی‌ها و کاربردهای این ماده شیمیایی صحبت کردیم؛ ولی توجه داشته باشید که استفاده از این ماده در صنعت نیاز به مشاوره تخصصی دارد، بنابراین پیشنهاد می‌کنیم قبل از خرید سود پرک از تولیدکنندگان متخصص این ماده شیمایی راهنمایی دریافت کرده و مشورت بگیرید تا بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید.
منبع:تالاب
